co

co I {{/stl_13}}{{stl_8}}zaim. D. czego, C. czemu, B. co, NMc. czym, blm {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'używany w pytaniach o dowolny obiekt, zawiera skierowaną do słuchacza prośbę o wskazanie tego obiektu lub o dokładniejsze jego określenie (zastępuje rzeczownik, najczęściej nieosobowy) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Co to jest? Co tam widzisz? Czego chcesz? Czym mogę służyć? O czym to mówiłem? Z czym przychodzisz? {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'używany w rozkazach, pytaniach, wskazuje na dowolny nieokreślony obiekt, rzecz (zastępując rzeczownik); coś, cokolwiek': {{/stl_7}}{{stl_10}}Zjedzmy co. Odezwij się do mnie, powiedz co. Rzuć czym w niego i spokój. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}co II {{/stl_13}}{{stl_8}}przysł., pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'dlaczego, po co, w jakim celu, z jakiego powodu': {{/stl_7}}{{stl_10}}Co jesteś taka smutna? Co się tak kręcisz? Pozwól mu wyjechać, co ci zależy? Co się pan pcha? {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}co III {{/stl_13}}{{stl_8}}spój. {{/stl_8}}{{stl_7}}'łączy zdania, zestawia zależne od siebie treści przeciwstawne; zdanie rozpoczynane od tej formy wyraża wielokrotność, powtarzalność czynności, faktu, zdarzenia': {{/stl_7}}{{stl_10}}Co zrobił parę kroków, zaraz czuł się zmęczony. Co wyjechał za miasto, musiał szybko wracać. Co zaczynała czytać, natychmiast zasypiała. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}co IV {{/stl_13}}{{stl_8}}mod. {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wyraz wzmacniający treść słowa stojącego po nim lub przed nim; (najczęściej odnosi się do przysłówka, zwłaszcza w stopniu wyższym lub najwyższym) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Mało co jadł. Zgodzę się co najwyżej na wypożyczenie za opłatą. Ledwo co zdążył na ostatni pociąg. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wyraz oznaczający wybór tych obiektów ze zbioru, którym przysługuje cecha wyrażona przymiotnikiem w stopniu wyższym (stoi przed tym przymiotnikiem) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Zaprosił na prywatkę co ładniejsze dziewczyny z klasy. Powycinano co większe drzewa. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}co V {{/stl_13}}{{stl_8}}relat. odm. jak zaim. co {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wprowadza zdanie podrzędne (w zdaniu nadrzędnym odpowiada mu wyraz {{/stl_7}}{{stl_8}}to {{/stl_8}}{{stl_7}}, który niekiedy może być opuszczony, lub wyraz {{/stl_7}}{{stl_8}}coś, cokolwiek{{/stl_8}}{{stl_7}}) ': Robiła (to), co chciała. Nie znalazł tego, czego szukał. Nie interesuj się tym, co ciebie nie dotyczy. Opowiadał (o tym), co go spotkało. Ukrył to, czego wszyscy szukali. Znalazł to, co się mu podobało. {{/stl_7}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wprowadza zdanie podrzędne (w zdaniu nadrzędnym nie może pojawić się żaden odpowiadający mu wyraz) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Odeszła od niego, czemu się wcale nie dziwię. Ciężko pracowała, czego nikt nie doceniał. Odebrał mu dom, do czego nie miał prawa. Wygrał, czym wszystkich zaskoczył. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}co VI {{/stl_13}}{{stl_8}}przyim., łączy się z mianownikiem, rzadziej z biernikiem lub dopełniaczem {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na okres dzielący powtarzające się czynności; (jak często?) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Przerywał mi co chwila. Brał lekarstwo co sześć godzin. Zajęcia odbywają się co tydzień. Co jakiś czas wracał do tej sprawy. Odwiedzał chorego co drugi dzień. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wskazuje na porę, termin lub zdarzenie towarzyszące powtarzającym się czynnościom; (jak często? kiedy?) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Co niedziela chodził do kościoła. Przystawał co krok. Co święto, to kłopot z zakupami. Co wieczór oglądają telewizję. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}co VII {{/stl_13}}{{stl_8}}relat. ndm, pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'wprowadza zdanie podrzędne, zastępując odpowiednio następujące relatory': {{/stl_7}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'kto; (w zdaniu nadrzędnym może wtedy wystąpić odpowiadający mu wyraz {{/stl_7}}{{stl_8}}ten {{/stl_8}}{{stl_7}}lub {{/stl_7}}{{stl_8}}ktoś{{/stl_8}}{{stl_7}}) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Znajdź kogoś, co to lepiej zrobi. Ktoś, co ciągle narzeka, niewiele osiągnie. Ten, co wygra, dostanie nagrodę. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'który; (w zdaniu nadrzędnym może wtedy wystąpić odpowiadający mu wyraz {{/stl_7}}{{stl_8}}ten {{/stl_8}}{{stl_7}}, {{/stl_7}}{{stl_8}}taki {{/stl_8}}{{stl_7}}w odpowiedniej formie lub zaimki osobowe {{/stl_7}}{{stl_8}}ja, ty, on, ona, my, wy, oni, one{{/stl_8}}{{stl_7}}) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Podaj gazetę, co leży na stole. Zgubiła te rękawiczki, co je dostała od matki. Spotkał wreszcie taką kobietę, co potrafiła go zrozumieć. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'jaki; (w zdaniu nadrzędnym może wtedy wystąpić odpowiadający mu wyraz {{/stl_7}}{{stl_8}}taki {{/stl_8}}{{stl_7}}lub {{/stl_7}}{{stl_8}}ten {{/stl_8}}{{stl_7}}w odpowiedniej formie) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Torebka takiego koloru, co buty. Kup taki telewizor, co się nie będzie psuł. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_7}}'jak': {{/stl_7}}{{stl_10}}Pokój tej wielkości, co całe moje mieszkanie. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}5. {{/stl_12}}{{stl_7}}'ile; (w zdaniu nadrzędnym występuje wtedy odpowiadający mu wyraz {{/stl_7}}{{stl_8}}tyle{{/stl_8}}{{stl_7}}) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Kocha go tyle, co i mnie. Wziął tyle, co potrzeba. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}co VIII {{/stl_13}}{{stl_8}}oper. met. {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'zapowiada pytanie': {{/stl_7}}{{stl_10}}A: – Dlaczego kupiłeś te rzeczy? – Co, on znów przyszedł? B: – Co, nie wolno mi?, A: – On był winien, on wyjechał z drogi podporządkowanej. B: – Że co? Spowodował wypadek? {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'w żywym dialogu występuje na końcu wypowiedzi, zaznacza jej koniec; mając intonację pytajną sprawia, że kończone zdanie staje się pytaniem prowokującym do odpowiedzi': {{/stl_7}}{{stl_10}}To ci bardziej pasuje, co? To jest zatoka, co? Można ci nalać kieliszek, co?{{/stl_10}}{{stl_18}}ZOB. {{/stl_18}}{{stl_10}}bóg wie co; Bóg wie, co... [gdzie..., skąd..., dokąd... i in.]; choćby [żeby] (tam) nie wiem co; do czego to podobne; jak nie wiem co; każdy [co jeden] z innej parafii; ledwie co; mało co; nie ma co I, II, III; nie ma o czym mówić; nie ma za co;{{/stl_10}}{{stl_10}} nie mieć co do garnka włożyć; nie mieć co do gęby włożyć; nie mieć co na grzbiet włożyć; nie mieć co ze sobą zrobić; nie wiem co; o mało co; po co; po czym; w czym rzecz {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}co {{/stl_13}}{{stl_8}}{ktoś} {{/stl_8}}powie, to święte {{/stl_13}}{{stl_7}}'ktoś uznaje czyjś autorytet, przyjmuje bez zastrzeżeń czyjeś słowa, życzenia, rozkazy, podporządkowuje się im posłusznie': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dla kogoś, co ludzie powiedzą, to święte. Pamiętaj, szczeniaku: co ojciec powie, to święte. {{/stl_10}}